ایران کشوری ست پهناور که علاوه بر تنوع جغرافیایی دارای گوناگونی قومی،زبانی،فرهنگی،دینی و مذهبی نیز می باشد.موضوعی که بیشتر از آن به عنوان سرزمین رنگین کمان اقوام یاد میشود.
هرچند که اقوام ایرانی دارای اشتراکات فرهنگی، اجتماعی و اعتقادی بسیاری می‌باشند اما تفاوت های زیادی نیز از منظر های مختلف مثل زبان،گویش،پوشش و…باهم دارند. آنچنان که بر هر کدام از مناطق این سرزمین کهن سفر می کنید انگار که وارد یک کشور جدید شده باشید با طبیعت، زبان،فرهنگ،باور ،پوشش و سنت های متفاوتی روبرو می‌شوید.موضوعی بسیار مهم که شاید بسیاری از کشورها آرزوی آنرا داشته باشند.به عقیده کارشناسان این ظرفیت بی نظیر متاسفانه در گذشته کمتر مورد توجه و بهره‌برداری قرار گرفته است در شرایطی که از این ویژگی میشود در عرصه های گوناگون سیاسی، اجتماعی ،اقتصادی و فرهنگی کمک گرفت.انچه اهمیت دارد این است که به این گوناگونی فرهنگی و قومی نه به عنوان تهدید بلکه به عنوان فرصت نگاه کرد.چرا که در طول تاریخ مردم این سرزمین بزرگ با وجود همه تفاوت های قومی،زبانی،دینی و مذهبی سالیان سال با صلح،دوستی و تفاهم در کنار هم زندگی کرده‌اند. با وحدت و همدلی در مقابل دشمن مشترک مبارزه کرده اند.و اکنون نهایت بی عدالتی یا کم فهمی ست که در پرداختن به فرهنگ، هنر و زبان های مادری اقوام ایرانی نگران مسائل امنیتی از جمله وحدت ملی باشیم.این کشور سلسله ها و پادشاهان زیادی را به خود دیده و جنگ های بسیاری را تجربه نموده است اما خوشبختانه با وجود توطئه، اختلاف افکنی و نفرت پراکنی های مختلف هیچگاه وارد جنگ های قومی ،قبیله ای و دینی نشده اند.این واقعیت چیزی نیست که بتوان به سادگی از کنار ان عبور کرد.خود افتخاری ست ارزشمند که نشان از غنای فرهنگی ساکنان این مرز و بوم دارد.امروزه با پایش مطالعات میدانی و پردازش اطلاعات فرهنگی و اجتماعی متوجه می‌شویم که اموزش زبان مادری یکی از مهم ترین مطالبات عمومی اقوام مختلف ایرانی بشمار می‌رود.باید به این اصل توجه داشت که اهمیت و صیانت از زبان های مادری در کنار زبان فارسی به عنوان زبان رسمی کشور میباشد.و این موضوع منافاتی با جایگاه و ارزش‌های زبان رسمی کشور ندارد.چه بسا که زبان فارسی نیز یکی از زبان های مادری سرزمین زیبای ماست که در طول سالیان دراز بارعنوان زبان مشترک و رسمی کشور مورد پذیرش و استفاده قرار گرفته است. اگر داخل پهنه سرزمینی اقوام دغدغه حفظ و پاسداری از زبان مادری را دارند میلیونها ایرانی مقیم کشورهای دیگر به شدت نگران قطع کانال رابطه فرزندان خود با ریشه های فرهنگی خود هستند.زبان تنها مسیر ارتباط نسل جدید با ساختار و ارزش های فرهنگی جامعه است و با از بین رفتن این کانال رابطه در اینده جامعه ما به شدت دچار بحران هویت خواهد شد.امروزه در نتیجه سرعت تکنولوژی و گسترش شبکه های اجتماعی در این دهکده جهانی مردم جای جای کشور به خوبی به اهمیت و ارزش های زبان مادری پی برده اند و دوست دارند که درسرزمین مادری زبان مادری جایگاه ویژه خود را دارا باشد.طبق آمار رسمی یونسکو حدود هفت هزار زبان محلی در سراسر جهان در خطر انقراض قرار دارد و متاسفانه هر دو هفته یکی از این زبان های بومی از بین می رود.در اکثر کشورهای توسعه یافته همه زبان های بومی آن سرزمین در مدارس تدریس میشود.و همه آنها دارای روزنامه و شبکه های تلویزیونی مستقل می‌باشند. در عین اینکه تمامی این کشورها دارای زبان رسمی نیز بوده و این رویکرد هرگز سبب مخدوش شدن یا کم اهمیت شدن زبان رسمی نگردیده بلکه سبب افزایش احترام و منزلت زبان رسمی نیز شده است.زیرا که مردم آن کشور هیچگاه این تصور را ندارند که زبان رسمی سبب سرکوب زبان مادری و خطر انقراض آن میشود.
طی سالیان گذشته از سوی سازمان های مردم نهاد و نخبگان اجتماعی اقوام مختلف ایرانی انتقاد های زیادی نسبت به نظام آموزشی و رسانه ملی مبنی بر بی توجهی یا کم توجهی به زبان های مادری مطرح گردیده است که در این ياداشت مجال چرایی موضوع و پرداختن به ان را نداریم اما مطلبی که می‌خواهیم به آن اشاره کنیم این است که حوشبختانه با پیشرفت تکنولوژی دیگر بسیاری از حوزه ها از حاکمیت مطلق بخش دولتی خارج شده است و شرایط و امکانات جدید دست بخش خصوصی را برای انجام هر ماموریتی ممکن ساخته است..مثال بارز آن شکل گیری سکوهای نمایشی فیلم میباشد که در برخی موارد تعداد مخاطبان آن حتی از رسانه ملی نیز بالا زده است.پلتفرم‌هایی که هر چند تحت نظارت سازمان صدا و سیماست .اما با نگاه حمایتی که سازمان ساترا به این پلتفرم ها داردسکوهای نمایشی آزادی عمل بسیار بهتر و بیشتری نسبت به صدا وسیما در راستای پرداختن به دغدغه ها و نیاز های عمومی جامعه را دارند.
البته این بهترین فرصت برای سیاست گذاران ومدیران رسانه ملی ست که با اتخاذ رویکردهای جدید فرهنگی بتوانند به انباشت مطالبات عمومی جامعه طی سالیان گذشته در این خصوص پاسخگو باشند و با عبور از حساسیت ها و محدویت های بی دلیل و غیر منطقی موجب تقویت همگرایی ملی و گسترش همدلی در کشور شوند.هر چند که درشبکه های استانی صدا و سیما برنامه‌هایی را به زبان های محلی تهیه و پخش میشود اما کمیت ، کیفیت و محتوی این برنامه ها نتوانسته ارتباط لازم را با مخاطب برقرار کند واثربخشی مطلوب را داشته باشد.بر همبن مبنا اکنون مدیران پلتفرم های بخش خصوصی که قصد ورود به این عرصه مهم را دارند رسالت بسیار سنگینی به دوش دارند .از سویی همه امکانات، استعداد و توانمندی خود را برای تهیه و تولید آثار خلاقانه و درخشان که توانایی اثرگذاری و ارتباط مناسب با مخاطب را داشته باشدرا بکار بگیرند و از سویی دیگر با شناخت صحیح از وضعیت، ساختار و واقعیت جامعه و حاکمیت بتوانند از این فرصت پیش آمده به بهترین شکل به نفع منافع عمومی استفاده کنندبه عبارتی نیازها و حساسیتها را بشناسند و بدون دادن بهانه سرکوب به معدود افراد کج فهم به ظاهر دلسوز، هنرمندانه از فضای جدید فرهنگی برای تولید اثار هنری به زبان مادری اقوام ایرانی بهره ببرند.ضلع سوم و تعیین کننده این موقعیت مردم هستند که میزان استقبال آنها از محتواهای تولیدی در این برهه بسیار حائز اهمیت خواهد بود.تصور ما این است که مردم تشنه محتواهای جدید هستندو این روش عرضه آثار می‌تواند برای هر ایرانی هنر دوست و فرهنگ محور تجربه ای شیرین و لذت بخش باشد.خصوصا برای بچه های این سرزمین که احساسات از طریق زبان مادری به انها منتقل شده است. وایرال شدن فیلم های زبان مادری در جامعه به همه پلتفرم های دیگر و حتی رسانه ملی انگیزه و جهت می‌دهد تا در پی گسترش برنامه‌های مختلف زبان مادری اقوام مختلف ایرانی در رسانه‌های خود باشند.برای تحقق این موضوع تشکل‌های مردم نهاد ،هنرمندان، نخبگان ،ورزش کاران و چهره‌های شاخص اقوام مختلف ایرانی باید مثل همیشه پیشرو باشند. و با استفاده از هر گونه تریبون و ظرفیت هایی که در اختیار دارند در تشویق و ترغیب مردم برای ایجاد موج نو فرهنگی در کشور اثربخش باشند.
دوران سخت کرونا با همه درگیری ها،مرگ و میر،محدودیت ،مصائب، هزینه ها و آسیب هایی که داشت باعث تولد خیلی چیزها هم شد.رویش،رشد ورونق برخی از کسب و کارها در کشور ما در همین ایام تلخ مرگ و میر شکل گرفت.یکی از انها پلتفرم های فیلم یا همان سکوهای نمایشی بود.جهش رشد به یکباره آنقدر به سرعت اتفاق افتاد که اکنون برخی از فیلمسازان ترجیح می‌دهند اکران فیلم خود را بجای سینماها از طریق همین سکوها داشته باشند.هر روز به جذابیت و قابلیتها ی جدید این سکوها و میزان مخاطبان آن افزوده میشود و هر روز شاهد پیدایش سکوهای نمایشی جدیدتر در کشور هستیم.برخی از این پلتفرم ها اختصاص به ژانری از سینما مثل سینمای کودک یا سینمای مستند دارند. بعضی از انهابا سرمایه‌گذاری های کلان و تهیه و تولید سریال های چند صد میلیاردی شبکه نمایش خانگی به دنبال افزایش سهم بازار خود هستند.و برخی نیز با نگاه فرهنگی با محوریت اقوام و مناطق مختلف سرزمینی پا به این عرصه گذاشته اند.هر چند که بسیاری از آنها هنوز فرصت و مجال دیده شدن پیدا نکرده اند و اطلاعات کسب شده ما در این یادداشت بر اساس جستجوی گوگل، پایش شبکه های اجتماعی و بازدید از نمایشگاه ساترا در سال گذشته میباشد. تقریبا همه حوزه های عمومی جامعه مثل سلامت،گردشگری، حقوق،احزاب، مدرسه،دانشگاه،ورزش،موسیقی، کار و اشتغال، روستا،کتاب و حتی تشکل های مذهبی صاحب یک پلتفرم تخصصی شده اند.مناطق مختلف سرزمینی و اقوام مختلف نیز از این قاعده مستثنی نیستند. در طول نمایشگاه ساترا از غرفه برخی از آنها که از شهرهایی مثل تبریز،کردستان،شیراز،مشهد،اصفهان،لرستان و…بودند بازدید داشتم.پلتفرم هایی که هر کدام از آنها توانمندی تبدیل شدن به یک رسانه فرهنگی معتبر مردم محور و اثربخش در آن خطه را دارند.
اما در ارزیابی کلی یک رسانه نمایشی جدید بیش از پیش نظرم را به خود جلب کرد.رسانه نمایشی فیلم با عنوان فیلمیز که خود را حامی آثار هنری به زبان های مادری اقوام مختلف ایرانی معرفی کرده بود.با اندکی تامل و گفتگو فهمیدم که پلتفرم فیلمیز بسیار متفاوت و با برنامه های نو آمده است.مالکیت آن یک زن پیشرو از میهن عزیزمان بود که با پوشش لباس زیبای زنان ترکمن در غرفه حضور داشت.خانم ماهم دقدیزاده با احساس و اشتیاق تمام ما را در جریان اهداف و برنامه های فیلمیز قرار داد.اینکه فیلمیز به یک قومیت خاص اختصاص ندارد و در خدمت فرهنگ،هنر و زبان های مادری همه اقوام ایرانی ست….چندین گروه دوبله به صورت حرفه ای در حال دوبله فیلم و انیمیشن‌های های مختلف با زبان و گویش های مختلف ایرانی هستند.و بزودی قرار است در فیلمیز فیلم های زبان مادری ترکی،کردی،لری و بختیاری،ترکمنی عربی،بلوچی قشقایی، شیرازی،اصفهانی، مازنی،گیلکی،مشهدی،سمنانی،کرمانجی ،تاتی و….برای مخاطبان عرضه شود.
در فیلمیز هنرمندان خلاق و با استعدادی از اقوام مختلف ایرانی حضور دارند .یک خانواده با یک ادبیات و خواسته مشترک با دوستی و همدلی خاصی دست به دست هم داده اند تا با پرداختن به زبان،فرهنگ و هنر اقوام ایرانی موجب صیانت از میراث فرهنگی ،افزایش امید و همدلی ،فرهنگ تعاون ،وحدت و همگرایی ملی شوند.مدیران فیلمیز اعتقاد داشتند که توجه و احترام به زبان‌های مادری و فرهنگ‌بومی اقوام مختلف ایرانی سبب توجه و احترام بیشتر به زبان رسمی و هویت ملی کشور میشود.فیلمیز قبل از هر حرکتی از سنجش افکار عمومی برای درک درست از میزان علاقه عمومی جامعه نسبت به زبان های مادری استفاده کرده است ماهم دقدی زاده شدت عشق و علاقه مردم نواحی مختلف کشور را به فیلم های زبان مادری بسیار بی نظیر و حیرت انگیز توصیف کرد.و این حوزه را بکر و گسترده ارزیابی کرد‌انچنان که فیلمیز به عنوان اولین رسانه مستقل و مردم محور قدم اول را برداشته اما امیدواریم مردم عزیز و اصحاب فرهنگ‌و هنر بافیلمیز به عنوان اولین رسانه فیلم های زبان مادری همه اقوام ایرانی همراهی و هم افزایی کنند ….در ادامه با مدیر اجرایی فیلمیز آشنا شدم نورمحمد عاشوری نسب فیلمساز ترکمن که اولین فیلم بلند خود را در حدود بیست و چند سال پیش در ترکمن صحرا و به زبان ترکمنی ساخته است کارگردان فیلم سینمایی آفتابگردانهای وحشی .نخستین فیلم به زبان ترکمنی در تاریخ سینمای ایران که سال ۱۳۸۰ در ترکمن صحرا تهیه و تولید شده است.اینجا بود که فهمیدم عشق و علاقه مدیران فیلمیز به زبان مادری و فرهنگ‌بومی ایران زمین قدمتی دیرینه دارد.صاحب نظران به خوبی آگاهند که فیلمسازی در آن سال‌ها چه سختی،موانع و مشقت هایی داشت حالا فیلم ساختن در آن ایام یک طرف و اینکه فیلم ات را به زبان مادری بسازی فهم و جسارت بالایی طلب می‌کند.عاشوری نسب نیز با انگیزه وصف ناپذیر ما را بیشتر در جریان برنامه‌های تولیدی فیلمیز قرار داد برنامه هایی که یکی پس از دیگری من را به عنوان یک علاقمند به فرهنگ و هنر بومی به وجد می اورد.و به آینده پلتفرم فیلمیز امیدوار می ساخت..پس از راه اندازی در اینده نزدیک قرار است در فیلمیز فیلم های مختلف با زبان و گویش های مختلف اقوام ایرانی اکران انلاین شود…. در فیلمیز با نگاهی نو و متفاوت از آنچه بوده و گذشته در خصوص اقوام مختلف ایرانی برنامه و فیلم تهیه و تولید شود به عنوان مثال یک فیلم سینمایی در ژانر کودک و نوجوان به زبان ترکی با محوریت فوتبال و باشگاه تراختور،یک انیمیشن سینمایی با موضوع زندگی مختومقلی فراغی شاعر و عارف بزرگ ایرانی ترکمن، یک فیلم سینمایی در کردستان با محوریت مناسبت هزار دف و جایگاه موسیقی و عرفان در ان خطه ،برنامه عروسکی بچه های اقوام در معرفی ویژه گی های فرهنگی هنری،ورزشی و گردشگری اقوام مختلف ایرانیو اما فیلمیز در راستای مسولیت اجتماعی در نظر دارد در حوزه ورزش نیز ورود کند و در لیگ برتر والیبال و دسته یک فوتبال نیز تیم داری کند. فیلمیز از رویدادهای مردمی در سراسر کشور نیز حمایت می‌کند و مصمم است تا در حد بضاعت به شیوه های گوناگون در برنامه‌های مختلف فرهنگی ،هنری و ورزشی اقوام مختلف ایرانی حضور پیدا کند.برگزاری جشنواره استعداد های دوبله اقوام و جشنواره آنلاین فیلم های زبان مادری ،جشنواره قصه گویی به زبان مادری،جشنواره لالایی مادران ،جشنواره بلاگری به زبان مادری و…دیگر برنامه‌های متفاوت پلتفرم فیلمیز در آینده است.
دفتر مرکزی فیلمیز در تهران قرار دارداما به گفته مدیران فیلمیز بزودی دفاتر فیلمیز در بسیاری از شهر ها و استان های کشور فعال میشوند.به امید خبرهای خوب از این رسانه خوب.
به قلم: رهام رزایی
